Voor u gelezen op HLN.be van 08/12/022 in samenwerking met Spaargids.be
Wat houdt het precies in? En welke risico’s loop je?
De aankoop van een woning hoeft niet noodzakelijk met een groot hypothecair krediet gepaard te gaan. Een aankoop op lijfrente biedt evengoed de mogelijkheid om een eigen woning te verwerven. Maar wat is lijfrente precies? Wat zijn de voor- en nadelen? En hoe populair is het? Spaargids.be zocht het allemaal uit.
Bij een aankoop op lijfrente betaal je geen eenmalig bedrag: je betaalt de totale som van de aankoop in delen of schijven. Meestal gaat zo’n aankoop gepaard met een voorschot, dat in de branche de naam ‘boeket’ krijgt, en een maandelijkse rente, die doorgaans geïndexeerd wordt. Als renteplichtige vervalt je verplichting tot betaling bij het overlijden van de rentegenieter of als de vastgelegde termijn die in het contract staat is afgelopen. Om die reden zijn bij een verkoop op lijfrente meestal senioren de verkopende partij.
Volle eigendom, vruchtgebruik en boeket
Bij aankoop of verkoop op lijfrente zijn er verschillende mogelijkheden. Bij een verkoop in volle eigendom mag de koper zich meteen in de woning vestigen. Meestal gebeurt de verkoop echter op lijfrente in vruchtgebruik. In dat geval mag de verkoper in zijn woning blijven wonen tot hij of zij overlijdt.
Bij een verkoop op lijfrente kunnen de partijen kiezen voor een beperkte of onbeperkte duur. In het eerste geval ligt vast hoelang je rente moet betalen aan de verkoper. Bij een onbeperkte duur betaalt de koper maandelijks rente aan de verkoper tot die laatste overlijdt.
Bij het afsluiten van een aankoop of verkoop op lijfrente kan je kiezen voor een akkoord met of zonder boeket. Zo’n boeket is een overeengekomen voorschot. Meestal ligt het bedrag tussen 10 of 20 procent van de waarde van de woning. Een andere optie bij een aankoop of verkoop op lijfrente is het al dan niet voorzien van geïndexeerde rente. Is gekozen voor indexering, dan is de rente aangepast aan de stijging van de levensduurte.
De hoogte van de lijfrente hangt af van de leeftijd en de levensverwachting van de verkoper. Bepalend is dus hoelang de verkoper gemiddeld nog te leven heeft. Om dat te berekenen, doet een notaris een beroep op sterftetabellen.
Opgelet: er zijn op dit moment 277.682 wanbetalers bij leningen: wat kan je doen om niet op de zwarte lijst te belanden?
Wat zijn de voordelen?
Een aankoop of verkoop op lijfrente biedt voordelen voor koper en verkoper. Een koper kan snel eigenaar van de woning worden als de verkoper vroeger overlijdt dan verwacht. Hij is bovendien niet verplicht een woonlening af te sluiten omdat hij het bedrag niet in één keer moet betalen. Een belangrijke voetnoot hierbij: de eigendom van een aankoop op lijfrente kan niet gebruikt worden als hypothecaire waarborg.
Is er sprake van een boeket, dan kan hij daarvoor eventueel een ander krediet aangaan, zoals een persoonlijke lening.
Voor de verkoper is dit het grote voordeel: terwijl hij in de woning blijft wonen bij verkoop in vruchtgebruik, strijkt hij maandelijks rente op. Hij beschikt dus over een ruimer regelmatig inkomen. Is de rente geïndexeerd en er is een algemene stijging van de prijzen, dan ontvangt de verkoper een groter bedrag. Is de woning verkocht aan een particulier, dan hoeft de verkoper geen belastingen te betalen op de rente.
Wat zijn de nadelen?
Behalve voordelen zijn er ook nadelen. De aankoop van een woning op lijfrente kan duur uitvallen als de verkoper langer leeft dat verwacht, tenzij beide partijen een uiterste datum voor de rentebetaling in het contract hebben opgenomen. Als koper heb je ook geen recht op belastingkorting. Soms is het boeket vrij hoog, zodat je daarvoor bij een financiële instelling moet aankloppen voor een krediet. De kosten voor de aankoop van een woning op lijfrente kunnen hoger zijn dan bij een klassieke verkoop.
Na de verkoop met vruchtgebruik ben je als verkoper niet langer eigenaar van je woning. Leeft de verkoper langer dan de afgesproken einddatum van de te betalen rente, dan heeft hij na die einddatum geen recht meer op lijfrente. Wel mag hij in de woning blijven wonen.
Populariteit van (ver)kopen op lijfrente
Woningen kopen of verkopen op lijfrente is niet nieuw. Volgens vastgoedspecialist Trevi is het in Brussel en Wallonië meer ingeburgerd dan in Vlaanderen, maar het bedrijf ziet wel een positieve evolutie. Volgens vastgoedwebsite Immoweb zijn tussen 1 januari en 30 september van dit jaar 8,1 procent meer panden op lijfrente aangeboden dan in dezelfde periode vorig jaar (1.448 in 2021 en 1.566 in 2022). Trevi laat weten dat de vraag naar woningen op lijfrente groter is dan het aanbod.
